TAHKİM NEDİR? :   Arapça kökenli bir terim olan Tahkim , “eskimiş” anlamına gelir. Türkçede ise tahkim “sağlamlaştırma, kuvvetlendirme” anlamında kullanılmaktadır.

Hukuk dilinde ise “sözleşmelerden doğan bir anlaşmazlıkta mahkeme yerine hakemlere gidilmesi’’ olarak kullanılmaktadır.

Daha açıklayıcı tanımı ; taraflar arasında çıkmış veya çıkacak  uyuşmazlıkların devletin resmi yargı organları yerine, kendileri tarafından belirlenen hakemlerce çözümlendiği bir uyuşmazlık çözüm metodudur.

Örneğin ; bir boşanma ya da velayet davası gibi kamu düzenini ilgilendiren konularda tahkime gidilmez ancak devlet yargısıyla çözümlenebilir.

Uyuşmazlık çıkmadan önce  taraflarca yapılan ve daha sonra uyuşmazlığa konu olan sözleşmeye tahkimle ilgili madde eklenmesine ‘’ tahkim şartı’’ denir.

Uyuşmazlık çıktıktan sonra uyuşmazlığın tahkim yoluyla çözülmesine yönelik ayrı bir sözleşme yapılmasına ise ‘’tahkim sözleşmesi’’ denir.

Tahkim; kimi  görüşlerce bir alternatif uyuşmazlık çözüm  yöntemi , kimilerince de doğrudan yargısal bir faaliyettir.

1086 sayılı hukuk usulü muhakemleri kanununu  madde 517 ‘’ Tahkimin tahriri olması lazımdır.’’  Demiştir. Yani tahkim anlaşması, yazılı şekilde yapılmalıdır. Yazılılık bir geçerlilik şartıdır (HUMK m. 517/II). Yazılı oluşu hem ispatı kolaylaştırır hem de  tarafların mahkemeye gitmek yerine hakem yoluna gitme konusunda gerçek irdelerinin olduğunu gösterir.

Tahkimin kendi içinde pek çok farklı türü vardır.  Tahkim yoluna gitme tarafların kendi iradelerine bırakılmışsa buna ‘‘İhtiyari Tahkim’’ denir. Eğer kanun bazı durumlarda tarafların tahkime gitmesini zorunlu kılmışsa buna ‘’ Mecburi Tahkim’’ denir.

Belli bir kurum tarafından belirlenmiş kurallar içerinde olup olmaması göre 2’ye ayrılır. İlki Daimi bir hakem kuruluşu idaresince onun daha önceden belirlediği tür ‘’Kurumsal tahkimdir’’. Taraf iradesi alınmaz. İkincisi ise tamemen tarafların iradelerine bağlı herhangi bir kurumun iradesinin olmadığı ve sadece belirli bir olay için geçici olarak oluşturulan tahkim türüne ‘’Arızi (ad-hoc) takhim ) tahkim ‘’ denir. Ruanda katliamı sonrası birleşmiş milletlerin ruandada yapmış olduğu çözüm de arızi tahkime örnek olarak verilebilir.

Tahkim bir de tahkime konu olan uyuşmazlıkların türüne göre ayrılmaktadır. Ticari ve aleladedir. Yabancılık unusuru olup olmamasına göre milli ve milletlerarası tahkim olarak 2’ye ayırırız.

Türk hukukunda tahkim 2 farklı kanunda düzenlenmiştir.

1486 sayılı uluslararası tahkim kanunu ve 6100 sayılı hukuk usulü muhakemleri kanunda yer almıştır.

Bunlara ek olarak 5684 sayılıs igortacılık kanununda tahkime yer verilmiştir.

TAHKİM HUKUKU EĞİTİMİ İÇİN BURAYA TIKLAYINIZ